Sanidade animal

A sanidade animal é un piar básico na produción gandeira e na saúde pública. É unha responsabilidade de todos os axentes que interveñen no sector gandeiro, e principalmente das propias persoas titulares das explotacións.

A Consellería do Medio Rural leva a cabo os programas sanitarios oficiais de obrigado cumprimento así como outros programas zoosanitarios non obrigatorios normativamente, dirixidos á mellora do estado sanitario e produtivo das explotacións gandeiras co obxectivo de aumentar a súa rendibilidade. Ademais incentívase o cumprimento do resto das esixencias sectoriais vixentes en materia de identificación animal, benestar ou seguridade e calidade alimentaria entre outras.

En concreto, os Servizos Veterinarios Oficiais da Consellería do Medio Rural, tanto das Oficinas Agrarias Comarcais, como dos Servizos Provinciais de Gandaría e/ou Servizos Centrais, son o persoal especializado na coordinación e seguimento da execución dos distintos programas sanitarios.  Para este fin, están en permanente contacto coas persoas titulares das explotacións gandeiras, asesorando e incentivando a súa participación na mellora do estatus sanitario das súas explotacións.

Co obxetivo de cumprir co recollido nos distintos programas e plans sanitarios nacionais realízanse rutinariamente actuacións nas explotacións, nas que habitualmente lévanse a cabo tomas de mostras e probas diagnósticas co fin de garantir o estatus sanitario das explotacións ou para cumprir as medidas de control do movemento pecuario, entre outros obxectivos.

Especialmente priorízase o fomento e fortalecemento do tecido asociativo do sector gandeiro  mediante as Agrupacións de Defensa Sanitaria Gandeira (ADSG), favorecendo a integración de novas explotacións no ámbito territorial das comarcas e posibilitando ás cooperativas a constitución no seu seo destas agrupacións co fin de reforzar a execución dos programas sanitarios aproveitando a súa estrutura asociativa.

O excelente nivel sanitario actual da cabana de Galicia, outorga ao sector gandeiro galego unha posición de vantaxe competitiva respecto doutras comunidades autónomas ou países á hora de comercializar os animais ou os seus produtos, conseguindo unha diferenciación dos sectores que lles permite a conquerir un maior valor das producións e un mellor acceso aos mercados.

Programas sanitarios da Consellería de Medio Rural

Programas sanitarios oficiais

• Programa nacional de erradicación da tuberculose bovina: Galicia é unha rexión declarada oficialmente indemne de tuberculose bovina desde o ano 2021 (Regulamento de Execución (UE) 2021/1911 da Comisión de 27 de outubro de 2021). Galicia, xunto co Principado de Asturias, foi a primeira comunidade autónoma peninsular en acadar este estatuto sanitario. A partir de entón lévase a cabo un programa de vixilancia activa e pasiva que garante o mantemento anual deste estatuto e que inclúe entre outras actuacións a realización dun determinado volume de probas diagnósticas nas explotacións bovinas galegas
• Programa nacional de erradicación da brucelose bovina: Galicia é unha rexión declarada oficialmente indemne de brucelose bovina desde o ano 2017 (Decisión de execución (UE) 2017/1910 da Comisión do 17 de outubro de 2017). Tras acadar ese estatuto, lévase a a cabo un programa de vixilancia activa e pasiva que garante o mantemento anual deste estatuto e que inclúe a realización de mostraxes que son obrigatorios.
• Programa nacional de erradicación  da brucelose ovina e cabrúa: Galicia é unha rexión declarada oficialmente indemne desta enfermidade desde 2013 (Decisión de execución da Comisión do 10 de abril de 2013).Desde ese momento, en Galicia  mantense ese estatuto a través dun programa de vixilancia activa e pasiva que implica a realización de mostraxes mínimos que son obrigatorios.
• Programa nacional de vixilancia da leucose bovina enzoótica e da perineumonía contaxiosa bovina, enfermidades erradicadas en España desde os anos 1999 e 1994 respectivamente, pero das que continúa levándose a cabo un programa de vixilancia activa e pasiva. 
• Programa nacional de vixilancia, control e erradicación das encefalopatías esponxiformes transmisíbles (EETs) nos ruminantes (bovinos, ovinos e cabrúns).
• Programa nacional de vixilancia e control da lingua azul. Galicia esta declarada zona libre de lingua azul desde o ano 2015. (Orde AAA 1424/2015).
• Programa nacional de vixilancia sanitaria porcina adaptado ao incremento de risco de incursión da Peste Porcina Africana na Unión Europea.
• Plan sanitario do gando porcino: fundamentalmente orientado aos controis sanitarios da Enfermidade de Aujeszky, enfermidade con gran importancia económica por restricións ao movemento de animais.
• Programa nacional de vixilancia da influenza aviaria
• Programas nacionais de control de determinados serotipos de salmonela nas explotacións avícolas de galiñas e pavos.
• Programa de vixilancia da Enfermidade de Newcastle
• Programa de vixilancia da Febre do Nilo Occidental
• Programa de loita contra as enfermidades apícolas, fundamentalmente dirixido ao control da varroa como patoloxía de maior interese e repercusión sanitaria e económica deste sector.
• Programa nacional de vixilancia sanitaria da fauna silvestre: de enorme transcendencia para a vixilancia de determinadas enfermidades animais, polo seu carácter zoonótico como é o caso da tuberculose ou de gran impacto económico e en sanidade animal, como é o caso das enfermidades do gando porcino (Peste Porcina Africana, Peste Porcina Clásica, Enfermidade de Aujeszky...).

Programas sanitarios facultativos

• A Consellería do Medio Rural fomenta o desenvolvemento de programas zoosanitarios nas distintas especies fundamentalmente a través das Agrupacións de Defensa Sanitaria Gandeira (ADSG), como instrumento máis efectivo de implicación dos distintos sectores gandeiros nas patoloxías non suxeitas a programas de control oficial pero de maior interese sanitario e produtivo para estes. Nestas actuacións incrementase a formación e concienciación dos gandeiros en materia de identificación, hixiene, sanidade e benestar animal así como na trazabilidade, calidade e seguridade das súas producións.
   
  En Galicia están recoñecidas ADSG nas especies bovina, ovina e cabrúa, porcina, avícola, cunícola e peleteira, que levan a cabo programas sanitarios de vixilancia e control de enfermidades como a Rinotraqueite Bovina Infecciosa (IBR), Diarrea Vírica Bovina (BVD), Paratuberculose, Neosporose, Síndrome Respiratorio e Reprodutivo porcino ou Plasmocitose entre outras.
   
• Participación na Rede Galega de Vixilancia de Enfermidades Transmisibles por vectores (Regavivec), de gran importancia emerxente en sanidade animal e saúde pública.