Lingua azul

Compartir

Trátase dunha enfermidade vírica non contaxiosa que afecta aos bovinos, ovinos ou cabrúns e outros ruminantes silvestres. Non é contaxiosa entre eles senón que se transmite a través da picadura de mosquitos vectores do xénero Culicoides spp. Non afecta ás persoas.  

En Galicia foi detectada por primeira vez en 2007, estendéndose pola maior parte do territorio da Comunidade Autónoma. Grazas ás campañas de vacinación anuais realizadas naquel momento, xunto con medidas de desinsectación dos vehículos de transporte de animais e outras medidas de vixilancia e control, Galicia conseguiu erradicar a enfermidade e obter o estatuto de “zona libre de lingua azul” desde o ano 2015.

Desde a aparición da enfermidade a partir de 2007, execútase anualmente en Galicia e no resto do Estado un programa de vixilancia, control e erradicación da lingua azul que se sustenta principalmente nas seguintes actuacións:

  • Vixilancia sobre animais.
    • Vixilancia activa serolóxica e virolóxica en animais ruminantes sentinelas dos que se toman mostras periodicamente ao longo do ano para o seu análise no laboratorio.
    • Vixilancia pasiva encamiñada a detectar e investigar calquera sospeita da enfermidade nas explotacións de animais ruminantes ou silvestres que fora comunicada por calquera persoa (gandeiros/as, persoal veterinario, etc)
  • Vixilancia entomolóxica (sobre o mosquito transmisor): mediante trampeos  semanais ao longo do ano en distintas zonas da xeografía galega, co fin de detectar a presenza do mosquito vector, que presenta un período de actividade (período de circulación de vector, aproximadamente desde abril a decembro, no que é posible a transmisión da enfermidade) e un período de inactividade nos meses restantes (período libre de vector onde non é posible a transmisión do virus causante).

Como resultado do programa de vixilancia 2022-2023, no mes de febreiro de 2023 detectáronse 4 focos do serotipo 4 do virus da lingua azul nos concellos de Castro Caldelas e Sarreaus na provincia de Ourense e nos de As Neves e Fornelos de Montes na provincia de Pontevedra. 
 
En aplicación da Orden APA/1251/2020, de 21 de decembro, pola que se establecen medidas específicas de protección en relación coa lingua azul, a presenza de focos da enfermidade determinou o 20/02/2023 o establecemento da denominada “zona de restrición (ZR)” en Galicia que comprendía a totalidade do territorio das provincias de Ourense e Pontevedra e os concellos do sur da provincia de Lugo:  Chantada, Carballedo, Taboada, Láncara, O Páramo, Paradela, Sarria, Triacastela, Samos, O Incio, O Saviñao, Bóveda, Pantón, Sober, Monforte de Lemos, A Pobra de Brollón, Folgoso do Courel, Quiroga e Ribas de Sil.

En novembro de 2023 detectáronse 3 novos focos do serotipo 4 do virus da lingua azul en explotacións bovinas sentinelas localizadas nos concellos de Abegondo, Frades e Santa Comba, na provincia da Coruña.

A consecuencia destes novos focos, dende o 16.11.2023 ampliouse a ZR a todo o territorio de Galicia, quedando suxeito  o movemento de bovinos e ovinos, durante o período estacional de circulación do mosquito vector (de abril a decembro aproximadamente) aos seguintes requisitos:

  • Os bovinos e ovinos maiores de 3 meses deben ser obrigatoriamente vacinados e revacinados anualmente.
  • Os bovinos e ovinos precisan para o seu movemento a calquera destino, dentro ou fóra de Galicia, proceder dunha explotación vacinada, estar vacinados (ou ben se son menores de 4 meses, ser fillos de nais vacinadas) e transportarse en vehículos desinsectados antes da carga.

A Orden APA/1251/2020, de 21 de decembro, establece para as persoas titulares das explotacións bovinas e ovinas, a obriga de vacinación anual dos seus animais durante un período mínimo de 3 anos. A Consellería do Medio Rural (CMR) estableceu a partir de marzo 2023 con persoal dependente da mesma Consellería, un operativo de vacinación gratuita da poboación bovina e ovina afectada. Así mesmo, autoriza a persoal veterinario das Agrupacións de Defensa Sanitaria Gandeira e persoal veterinario privado á aplicación da vacina, que é subministrada de balde pola CMR.

No seguinte enlace pódese consultar a listaxe de persoas veterinarias privadas  autorizadas para a vacinación de lingua azul en Galicia e que autorizaron á CMR a difusión dos seus datos de contacto, accesibles ás persoas gandeiras que o precisaran.

Relación persoas veterinarias autorizadas vacinación lingua azul

Finalmente cómpre indicar que coma calquera outro produto biolóxico, a aplicación da vacina de lingua azul pode producir moi excepcionalmente reaccións adversas.  O numeroso censo vacinado ata agora en Galicia no presente ano confirma que estas reaccións son absolutamente excepcionais. 

En calquera caso, de existir reaccións adversas relacionadas coa vacinación (mortes ou abortos), é imprescindible que a persoa gandeira afectada o comunique de inmediato aos servizos veterinarios oficiais, que lle indicarán o procedemento habilitado ao efecto para a solicitude da indemnización compensatoria para eses casos de morte ou aborto nos que se poida determinar unha relación de causalidade coa aplicación da vacina.